فواید نماز
قبلا ًبيان كرديم تمام احكام الهي بر اساس مصالح و مفاسد موجود در افعال ، صادر شده است. يعني اگر فعلي از طرف خداوند واجب گرديده است بخاطر اين است كه درآن فعل مصلحت قوي فردي يا اجتماعي، روحي ياجسماني ، دنيوي يا اخروي ، نهفته است و يا اگر فعلي حرام گرديده است ، به خاطر اين است كه در آن فعل ، مفسده اي وجود دارد ولوممكن است انسان مصالح و مفاسد آن افعال را درك نكند. انسان هر فعلي را مرتكب شود ،آن فعل اثرتكويني خود را برآن فردخواهد گذاشت ،حالا اگر اين فعل داراي مصلحت و فايده باشد ، عمل كننده به آن فعل، مصلحت و فايده را بدست خواهد آورد و اگر مفسده داشته باشد ،گرفتارآن مفسده خواهد شد.
يكي از آن افعال كه موضوع حكم وجوب ويا در موارد زيادي موضوع استحباب قرار گرفته است ، نماز است . وجوب نماز هر روز درپنچ وقت ، دركنار تأكيدات فراوان برآن ، بطوري كه ستون دين ، معراج مؤمن ، نور چشم پيامبراسلام صلی الله عليه و آله و سلّم ، قربان كل تقي حساب شده است ، دليل برمصالح فراوان موجود درنماز است.خداوند متعال باجعل وجوب نماز، اراده كرده است كه بوسيله آن بندگان خودرا به فيوضات معنوي نماز برساند وازمصالح موجود درنماز بهره مند سازد. ما در اينجا به چند مورد از فوايد نماز اشاره مي كنيم:
1- نماز اصلاحگر واقعي
يكي از فوايد مهمّ نماز اين است كه هر كس نماز بخواند ، نماز او را از فحشا ومنكرات نگه مي دارد و او را از بديها و زشتيها حفظ مي كند . درقرآن کريم اين فوائد بصورت صريح ذكر شده است: )اتْلُ ماأُوحِيَ إِلَيْكَمِنَالْكِتابِ وَأَقِمِ الصَّلاةَإِنَّ الصَّلاةَتَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِوَلَذِكْرُاللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ( [1]يعنی "آنچه ازكتاب به تو وحي شده است بخوان ونمازرا اقامه كن همانا نماز انسان را از فحشا ومنكرات نگه مي دارد والبتّه ذكر خدا بزرگ است و خداوند هر كاري كه انجام دهيد مي داند."
دراينجا اين سوال مطرح مي شود ، نماز كه مركّب ازلفظ وذكر وحركات بدني است چگونه انسان را از بديها ومفاسد نگه مي دارد؟ وچرا تعدادي ازمسلمانان با اينكه نماز مي خوانند اما گرفتار مفاسد فراوان نيز هستند. ما مي بينيم درجامعه مسلمين نمازخوانده مي شود ولي همين افرادكه نماز مي خوانند گناه و معصيت هم مي كنند.
براي پاسخ به اين سوال بايد نماز را بشناسيم و بدانيم كه نمازچيست؟ و كدام نمازاست كه انسان را ازگناه و فحشا نگه مي دارد و الا كلام خدا از حقايق و واقعيّت نماز خبرمي دهد.
اگر اجزاء ومقدمات نماز را تحليل كنيم مي بينيم نماز بامقدماتي شروع مي شود كه اگر انسان بخواهد نماز صحيح ومقبول بخواند ،آن مقدمات را بالاجبار بايد رعايت كند.وهمان مقدمات جلوي خيلي ازتخلفات مالي را مي گيرد و مانع تجاوز به حقوق ديگران مي شود.انسان اگرواجبات نمازرابادرك كامل انجام دهد از نظر تربيّت روحي ورواني به رشد مناسبي مي رسد.
مثلاً در مقدمات نمازآمده است كه لباس نمازگزار و مكان آن نبايد مال غير وغصبي باشد اگر نمازگزار بخواهد درن ماز، اين شرائط را رعايت كند بايد پول لباس وخود لباس و يا زميني كه درآن نماز مي خواندكاملاً ازآن خودش باشد و ديگران ناراضي ، هيچ حقي درآن نداشته باشند.همين شرط اقتضاء مي كند انسان بايد خود را از غصب اموال مردم نگه دارد، از رشوه و ربا وتدليس دوري كند وزكات وخمس مالش را بپردازد تا در لباس و مكان نمازش حق غيري باقي نماند. يا يكي از مقدمات نماز اين است كه بايد لباس و بدن نماز گذار پاك باشد ونجس نباشد والّا نمازش باطل است. همين شرط اقتضاء مي كند كه نمازگزار، بدن و لباس خود را ازنجاست دور نگه دارد و باطهارت بدن و لباس بوسيله، وضوء وغسل ، طهارت جسماني وروحاني بدست آورد.آب وضوء وغسل بايد مباح باشد واگر ازحق وحقوق ديگران در وضوء وغسل استفاده كند وصاحب آن راضي نباشد وضوء وغسلش باطل است واصلاً طهارت حاصل نمي شود.همچنين بايد در شروع نماز كه با نيّب قربه الي الله شروع مي كند و با بيان تكبيره الاحرام نماز را آغاز مي نمايد، تربيت خدا محوري وترك غير خدا وخدا راديدن وغير آن را نديدن وفقط براو بنده بودن و بنده غير او نبودن را تجربه كند . دهها اسرار ديگر در درون نماز نهفته است كه در تربيت انسان فوق العاده اثر دارد وهمين تربيت صحيح بينش و منش درستي به انسان مي دهد وهمان بينش ومنش درست او را از خطاها وبديها نگه مي دارد بلكه به انجام كارهاي خوب توفيقش می دهد.
اگرما در جامعه خودمان افرادي را ميبينيم كه نماز مي خوانند امّا در كنار نماز ،گناه ومعصيت نيز مرتكب مي شوند نبايد دركلام خدا شك كنيم وبگوييم چرا نماز او را از گناه باز نداشت بلكه در نماز او بايد شك كنيم كه نماز او نماز نبوده است و الاّ اگر نمازش مطلوب خدا بود وباشرايط كامل انجام مي گرفت، اورا از گناه نگه مي داشت.پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم مي فرمايند:« مَنْ لَمْ تَنْهَهُ صَلَاتُهُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ لَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْداً » [2] يعنی " هر كس را نمازش از فحشاءومنكرات نگه ندارد چيزي جز دوري از خدا نمی افزايد ."
از كلام پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم فهميده مي شود نمازي كه انسان را از فحشا ومنكرات نگه ندارد لابدمقدمات واجزاءآن داراي اشكال بوده است و اين اشكال يا مربوط به مقدمات نماز است مثلا لباسش غصبي است ويا مكانش مال غيراست ويا بدن ولباسش پاكيزه نيست و يا اشكال مربوط به اجزاي نماز است مثلا نيّتش درست نبوده و ريا كرده است و ياذكر وركوع و سجودش باطل بوده است و يا ازحضور قلب محروم بوده است .همه اينها از كارهاي است كه انسان را از خدا دور مي كند . فلذا بايد بگوييم نماز بي خاصيّت وجود ندارد بلكه هرنمازي ولو باطل اثر دارد يا انسان را به خدا نزديك مي كند يا اورا ازخدا دور ميسازد مگر اينكه درابطال نماز جاهل قاصر باشد.
پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم مي فرمايند:« لَا صَلَاةَ لِمَنْ لَمْ يُطِعِ الصَّلَاةَ وَ طَاعَةُ الصَّلَاةِ أَنْ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ » [3]يعنی "كسي كه از نماز اطاعت نكند نماز او نماز نيست واطاعت از نماز اين است كه اورا از فحشاءومنكرات نگه دارد."
ازامام صادقu نقل شده است كه آن حضرت صلی الله عليه و آله و سلّم مي فرمايند:« مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَعْلَمَ أَ قُبِلَتْ صَلَاتُهُ أَمْ لَمْ تُقْبَلْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلَاتُهُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ فَبِقَدْرِ مَا مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ » [4]يعنی " هر كس دوست داردكه بداند آيا نمازش قبول شده است يا نه بنگرد به اين كه آيا نمازش او را از فحشا و منكرات نگه داشته است يا نه؟ پس به اندازه اي كه او را ازفحشا ومنكرات نگه داشته باشد نمازش قبول شده است."
البتّه لازم به ذكر است كه اگر فردي نماز بخواند وگناهي را هم انجام دهد معلوم ميشود هنوز بطوركامل از درگاه خدا رانده نشده است وممكن است همان نماز ناقص روزي آن را اصلاح كند و جلوي گناهانش را بگيرد و به سوي خدا برگرداند. انساني كه محبّت نماز در دلش افتاده است. وگاهي نماز مي خواند ولي دربرخي ازمقدمات وشرايطش كوتاهي مي كند يا توجّه به اهمّيّت نماز ندارد ولي بطوركلي نماز را ترك نكرده است يعني نيم بند ، خودرا به ريسمان نماز متّصل كرده است ، روزي همان نماز او را نجات داده و به راه راست هدايت خواهد كرد.
نقل شده است كه جواني از انصار با پيامبر صلی الله عليه و آله و سلّم نماز مي خواند ولي مرتكب فحشا هم مي شد ، روزي به پيامبر صلی الله عليه و آله و سلّم خبر دادند كه اين جواني كه با شما نماز مي خواند مرتكب فلان عمل نيز مي شود. پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم فرمود:« إِنَّ صَلَاتَهُ تَنْهَاهُ يَوْماً مَا فَلَمْ يَلْبَثْ أَنْ تَابَ »[5]يعني" روزي نمازش او را ازگناه نگه خواهد داشت، چند روزي نگذشت جوان توبه كرد و برگشت."
نماز روزنه اميد است هركس اين روزنه اميد رابه رويش نبندد ممكن است روزي نورهدايت ازهمان روزنه دست اورا بگيرد وازظلمات غفلت وجهالت نجات دهد.
جابرمي گويد:به پيامبرعرض شد:يارسول الله فلاني رو زنمازمي خواند ولي شب دزدي مي كند ، فرمودند:« إِنَّ صَلَاتَهُ لَتَرْدَعُهُ »[6] يعنی "همانا نمازش اورامنع خواهد كرد."
2- نمازپاك كننده گناهان
گفتيم يكي از فوايد واثرات نماز اين است كه انسان را از ارتكاب گناه باز مي دارد .يكي ديگر از فوايد واثرات نماز اين است كه اگر انسان مرتكب گناهي شد ولي برگشت ونماز صحيح ومقبولي انجام داد، همان نماز گناهان او را مي ريزد و او را از گناه پاك ميكند.
امام باقر u از پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم نقل مي كندكه آن حضرت فرمودند :« لَوْ كَانَ عَلَى بَابِ دَارِ أَحَدِكُمْ نَهَرٌ فَاغْتَسَلَ فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْهُ خَمْسَ مَرَّاتٍ أَ كَانَ يَبْقَى فِي جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَيْءٌ ؟» يعنی " اگر بردر يكي از شما نهري باشد و هر روز پنچ مرتبه خود را درآن نهربشويد ،آيا در جسد و بدن او چركي باقي ميماند؟" عرض كرديم: نه
فرمودند : « فَإِنَّ مَثَلَ الصَّلَاةِ كَمَثَلِ النَّهَرِ الْجَارِي كُلَّمَا صَلَّى صَلَاةً كَفَّرَتْ مَا بَيْنَهُمَا مِنَ الذُّنُوبِ » [7] يعنی " همانا نماز هم مثل همان نهر جاري است كه هر وقت نماز خوانده شود گناهاني كه در بين آنها واقع ميشوند مي پوشاند."
از امام باقر u نيز اينگونه تعبيرآورده اندكه فرمودند:« لَمْ تَبْقَ الذُّنُوبُ مَعَ الصَّلَاةِ خَمْسَ مَرَّاتٍ » [8] يعني با اقامه نماز در پنج نوبت گناهي نمي ماند.
آري نماز نهر جاري خداست كه برامّت پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم منّتي نهاده شده تا آنها را از اوساخ معنوي و رذائل اخلاقي پاك سازد و نگذارد گناهان و معاصي كه در باطن آتش سوزان جهنم است ، مسلمانان را بسوزاند .پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم درروايت ديگر به اين مطلب شاره مي كند ومي فرمايد:« مَا مِنْ صَلَاةٍ يَحْضُرُ وَقْتُهَا إِلَّا نَادَى مَلَكٌ بَيْنَ يَدَيِ النَّاسِ أَيُّهَا النَّاسُ قُومُوا إِلَى نِيرَانِكُمُ الَّتِي أَوْقَدْتُمُوهَا عَلَى ظُهُورِكُمْ فَأَطْفِئُوهَا بِصَلَاتِكُمْ »[9] يعنی"هيچ نمازي وقتش نمي رسد مگر اين كه فرشته اي در بين مردم نداميكندكه اي مردم برخيزيد بسوي آتشيكه در پشتهايتان روشن كرده ايد وآنها رابا خواندن نمازتان خاموش كنيد."
گناهان ، انسان را از رحمت خدا دور مي كند و همين دوري خدا شعله هاي آتشين را در وجود انسان بوجود مي آورد ودر واقع گناهان ولو در ظاهر ممكن است لذّت بخش باشند اما در باطن آتش سوزان هستند كه انسان هر چه قدر درگناه غرق شود همان اندازه درآتش فرورفته است. ونماز، باريختن گناهان ، درواقع آتش به وجود آمده راخاموش ميسازد وانسان را به خدا نزديك مي كند اين است كه اميرالمؤمنين علي u مي فرمايند:« مَا أَهَمَّنِي ذَنْبٌ أُمْهِلْتُ بَعْدَهُ حَتَّى أُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ وَ أَسْأَلَ اللَّهَ الْعَافِيَةَ » [10] يعنی "آنچه كه در بين من وخدا نارواست اگر انجام دهم ومهلت دو ركعت نماز داشته باشم كه از خدا عافيت طلب كنم ، مرا اندوهگين نخواهد ساخت."
آري اين نماز اكسير حيات است كه مس و وجود انسان را طلا مي كند و اگر درست اداء شود وجود آلوده انسان را پاك و معطّرمي سازد بطوري كه گويا تازه متولّد شده است. پيامبر اسلام مي فرمايند:« إِذَا قَامَ الْعَبْدُ إِلَى الصَّلَاةِ فَكَانَ هَوَاهُ وَ قَلْبُهُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى انْصَرَفَ كَيَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّه»[11] يعنی " اگركسي با صورت وسيرت خود و با ظاهرو باطن خود رو به سوي خدا كند و نماز بخواند از نماز برميگرددكه گويا تازه از مادر متولد شده است."
كدام آيه اميد وار كننده تراست؟
ابوحمزه ثمالي مي گويد:از امام باقر u شنيدم كه فرمودند :روزي حضرت علي u روبه مردم كرد و فرمودند:كدام آيه براي شما اميد وار كننند تر است؟
بعضي از آنها گفتند اين آيه شريقه است:)إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ(يعني" خدا شرك را نمي بخشد ولي پايين تر از شرك را براي هر كسي كه بخواهد مي بخشد."
امام فرمودند: اين خوب است ولي آن نيست.
عده اي گفتندپس اين آيه است:)ًوَمَنْ يَعْمَلْ سُوءاً أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِيماً([12]يعني " هر كس گناهي كند ويا برخود ظلم كند وسپس از خداوند طلب مغفرت نمايد خداوند را بسيار بخشنده ومهربان خواهدديد."
امام فرمودند : اينهم خوب است ولي اين هم نيست.
بعضي هم گفتند پس اين آيه است كه مي فرمايد:)قُلْ يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ([13]يعني " اي بنده گانم كه برنفستان اسراف نموده ايد از رحمت خدا نا اميد نشويد. همانا خداوند همه گناهان را مي بخشد . او بسيارآمرزنده و مهربان است."
امام فرمودند : اين هم خوب است ولي آنهم نيست.
گفتند اين است: )وَ الَّذِينَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ وَ لَمْ يُصِرُّوا عَلى ما فَعَلُوا وَ هُمْ يَعْلَمُونَ([14]. يعني "آنهائي كه كار خلاف انجام داده اند و يا به خودشان ظلم نموده اند وآنگاه خداوند را به يادآورده و براي گناهانشان طلب مغفرت نموده اند (خدا آنها را مي بخشد)كيست كه جزخدا گناهان را ببخشد ؟ وآگاهانه به آنچه مي كردند اصرارنمي كنند."
حضرت فرمودند: اين هم خوب است ولي اين هم نيست.
امام باقر و يا امام صادقu مي فرمايد : در اين هنگام مردم به حضرت امير u هجوم آوردندكه جواب سوال را ازخود حضرت بشنوند .حضرت فرمودند:اي گروه مسلمين بر شما چه شده است ؟گفتند: والله ديگر در نزد ما غير از آنچه كه گفتيم چيزي نيست. امام فرمودند : من از رسول الله صلی الله عليه و آله وسلّم شنيدم كه فرمودند : اميدواركننده ترين آيه قرآن اين آيه است:)وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى لِلذَّاكِرِينَ([15]يعني" نماز را در دو طرف روز وقسمتي از شب بپا داريد.همانا حسنات ، سيئات را از بين مي برند." و فرمودند:يا علي ! قسم به خداي كه مرابه حق براي بشارت و انذار مبعوث نموده است، وقتي يكي از شما براي وضوء بلند مي شود از اعضاي بدنش گناه هان مي ريزد و هنگامي كه با قلب وصورتش خدا را استقبال نموده نماز مي خواند از نماز بر نمي گردد مگراين كه چيزي از گناهان درآن نمي ماند ومثل اين مي شود كه تازه از مادر متولد شده است و اگر بين دو نماز گناهي مرتكب شود، باز نماز ديگر گناهان او را مي ريزد تا پنچ نماز را پيامبرصلی الله عليه و آله و سلّم ذكر فرمودند.سپس فرمودند:يا علي مثل نماز پنچ گانه بر امّت من مانند نهر جاري است كه از جلوي در شما ها جاري مي شود .شما چه گمان داريد بركسي كه روزي پنچ بار خور را بار آن بشويد آيا چركي در بدنش باقي مي ماند؟ والله نماز هم بر امّت من اينگونه است.[16]
آري نماز اتصال فقرمطلق بلكه مطلق فقر بركمال مطلق بلكه مطلق كمال است ، نماز پيوستن ناقص به كامل است ، غوطه ورشدن درنور وحوض كوثراست ؛آب زلال نماز سخافت وكثافت معنوي را از روح و دل انسان مي شويد و مس وجود انسان را به طلا تبديل مي كند.
3- نماز رحمت خداومعراج مؤمن
ازآنچه تاكنون گفته شدروشن گرديدكه نماز هم سدّمحكمي درمقابل گناه ومعصيت است وهم آب زلال مغفرت كه باعث ريزش گناهان است.البته اثرات نماز دراين دوچيزخلاصه نمي شود بلكه از همه اينها بالاتر، نماز وسيله تقرّب ونزول رحمت خداست.حضرت امير u مي فرمايد :«الصلاه قربان كل تقي» [17] يعني " نماز وسيله تقرّب متقين به خداست." انسان نماز گزار چون در هنگام اقامه نماز به تعبير بعضي روايات، در معراج است ، و معراج نيز به سوي خداست فلذا نماز در هر لحظه انسان را از فرش به عرش و از خاك به افلاك مي كشاند و اگر انسان پي درپي در نمازهاي روزانه خود صعود داشته باشد و با انجام گناه در بين نماز ها و با رعايت نكردن مقدمات و شرائط آداب نماز تنزل نكند همين نماز پنج گانه او رابه خدا ميرساند.
خداوند متعال كه به انسان اجازه داده است بدون واسطه به درگاهش بيايد و در هر وقتي از شب و روز بخواهد با اوبه زمزمه و راز و نياز بپردازد بايد خود انسان در نماز هاي روزانه واسطه ها راكه خودش به وجود آورده است كنار بزند و البتّه اين كار و رفع حجب و موانع ، سهل و ممتنع است. از اين جهت سهل است كه انسان مي تواند با مراقبت شبانه روزي و مراقبت در رفتار وكردار خود كه بطور قطع خداي متعال نيز دستش را مي گيرد ، در هنگام نماز فقط با خدا انس بگيرد و در گفتارش كه مي گويد )اياك نعبد واياك نستعين( صادق باشد و رحمت خدا از آسمان تا زمين او را فراگيرد، امّا ممتنع است چون مراقبت عزم جدي و صبر ايوب ميطلبد و بدون مراقبت در طول روز و استمرارآن ، اگرانسان بخواهد فقط در هنگام نماز اتصالي ايجاد شود وجلسه خلوتي با خدا پيدا كند و دل از غير او بر كند دچار مشكل خواهد بود.چون دل مشغوليهاي بيست وچند ساعته را نميتوان در عرض چند دقيقه پاك كرد و فقط به خدا مشغول شد. انسان ، قبل از نماز بايد با خدا انس داشته باشد و طوري با خدا ارتباط داشته باشد كه در هنگام نماز گويا با دوست بسيارمهربان ومحبوب دل خود سخن مي گويد. اگر در طول روز خدا را فراموش كند و با او انس و الفت نداشته باشد، بديهي است كه در عرض چند دقيقه كه نماز مي خواند قادر بر جمع كردن دل و انس باخدا نخواهد شد.
جميل بن دراج ازامام صادق u نقل مي كند كه آن حضرت فرمودند :براي نماز گزار سه فائده است:
1- هر گاه به نماز ايستاد نيكوئيها از بالاي فضا تافرق سربراو ريزش دارد.
2- فرشتگان از زيرپا تا بالاي آسمان بر او احاطه دارند.
3- فرشته اي بر او ندا مي كند : اي نماز گزار اگر بداني با كه مناجات مي كني هيچگاه التفاتي و توجّهي به سوي ديگرنخواهي كرد.[18]
امام صادق u مي فرمايند:« إِذَا قَامَ الْمُصَلِّي إِلَى الصَّلَاةِ نَزَلَتْ عَلَيْهِ الرَّحْمَةُ مِنْ أَعْنَانِ السَّمَاءِ إِلَى أَعْنَانِ الْأَرْضِ وَ حَفَّتْ بِهِ الْمَلَائِكَةُ وَ نَادَاهُ مَلَكٌ لَوْ يَعْلَمُ هَذَا الْمُصَلِّي مَا فِي الصَّلَاةِ مَا انْفَتَلَ » [19]يعنی "هنگامي كه نماز گزار به نماز مي ايستد از آسمان تا زمين رحمت الهي بر او نازل مي شود واو را فرامي گيرد، و ملائكه اطراف او را مي گير ند و ملكي ندا مي كند كه اگر اين نماز گذار بفهمد چه عنايتي در اين نماز است ، از نماز منصرف نمي شود."
نماز چه صحنه عجيبي است كه بندة خدا در آن صحنه قرار مي گيرد، نور رحمت خدا از آسمان تازمين اورا فراميگيرد، فرشتگان خدا نازل شده اطرافش را گرفته اند وبرآن مرحبا مي گويند ويكي از آنها ندا مي كند كه اگر نماز گزار بفهمد در اين نماز چه چيزهاي است هيچ وقت آن را تمام نمي كند ، از همه اينها بالاتر ،نماز منظر گاه خداست ،خداي متعال بر نماز گزاران نگاه مي كند .
پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله و سلّم مي فرمايند:« إِذَا قَامَ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ فِي صَلَاتِهِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَيْهِ أَوْ قَالَ أَقْبَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ حَتَّى يَنْصَرِفَ وَ أَظَلَّتْهُ الرَّحْمَةُ مِنْ فَوْقِ رَأْسِهِ إِلَى أُفُقِ السَّمَاءِ وَ الْمَلَائِكَةُ تَحُفُّهُ مِنْ حَوْلِهِ إِلَى أُفُقِ السَّمَاءِ وَ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً قَائِماً عَلَى رَأْسِهِ يَقُولُ لَهُ أَيُّهَا الْمُصَلِّي لَوْ تَعْلَمُ مَنْ يَنْظُرُ إِلَيْكَ وَ مَنْ تُنَاجِي مَا الْتَفَتَّ وَ لَا زِلْتَ مِنْ مَوْضِعِكَ أَبَداً » [20]يعنی "زماني كه عبد مؤمن به نماز مي ايستد خداوند به او مينگرد و يا فرمودند :خداوند رو به او مي آوردند تا از نماز فارغ شود . و از بالاي سرش تا آسمانها ا و را رحمت الهي فرامي گيرد وبر او سايه مي افكند ، واطرافش را تاآسمان فرشتگان مي گيرند. خداوند ملكي را موكّل مي كند كه در بالاي سر او قرار مي گيرد و به او ميگويد : اي نماز گزار ! اگر بداني چه كسي به تو نگاه مي كند و چه كسي با تو نجوا مي نمايد ابداً از مكانت حركت نمي كردی و از حالت نماز خارج نمي شدی."
در چنين صحنه ای ، بنده خدا غرق در رحمت الهي است ؛ وفرشتگان اطرافش را گرفته اند وخداي متعال نظررحمت به او دارد. يك فضاي عجيب ومنظره معنوي پرافتخاري براي نمازگزار بوجود آمده است. ازطرف ديگر دربعضي از روايات آمده است كه ابليس هم كه دشمن قسم خورده انسان است به اين صحنه ميآيد و از جلالت وكرامتي كه خداوند به انسان داده است خشمگين ميشود. امام صادق u مي فرمايند:« إِذَا قَامَ الرَّجُلُ إِلَى الصَّلَاةِ أَقْبَلَ إِبْلِيسُ يَنْظُرُ إِلَيْهِ حَسَداً لِمَا يَرَى مِنْ رَحِمَةِ اللَّهِ الَّتِي تَغْشَاهُ » نماز , فواید , نماز خوب , فواید نماز , از , به , در , که, توسط رضا زارع